ترخیص کالا
هزینه ترخیص کالا از گمرک
هزینه ترخیص کالا از گمرک مبالغی هستند که به منظور ارائه برخی از خدمات گمرکی به مانند تخلیه، بارگیری، باربری، بارچینی، انبارداری، آزمایشگاه و تست استاندارد، کارشناسی و... بر اساس نرخی که تصویب شده است، تعلق می گیرد .
به جز هزینه هایی که توسط گمرک برای بدرقه و تعرفه بندی دریافت می شود سایر هزینه ها ممکن است توسط سازمان ها و افرادی که عهده دار مسئولیت (دولتی یا خصوصی) هستند اخذ شود. به دلیل این که این اقدامات در حیطه ترخیص کالا و اظهارنامه های گمرکی قرار دارد از جمله هزینه های مربوط به گمرک محسوب می شود.
مرحله اول) ثبت اظهار از طریق سامانه گمرکی EPL
در بدو ورود کالا به گمرک، مراحل ترخیص کالا آغاز می‌شود. اولین مرحله در ترخیص کالا مربوط به تکمیل اظهارنامه واردات و ثبت اطلاعات در سیستم گمرک کشور است. هم اکنون با مجهز شدن اغلب گمرکات کشور به سامانه EPL، مرحله اول از طریق این سامانه گمرکی به صورت آنلاین انجام می‌شود. بنابراین دیگر نیازی به انجام امور اظهار کالا به صورت حضوری نیست.
طبق دستورالعملی که در سایت رسمی اداره گمرک جمهوری اسلامی ایران به منظور ترخیص کالای وارداتی و خروج کالای صادراتی آمده است، اظهارنامه گمرکی باید به گمرک تحویل داده شود و اظهارکننده کالا باید تمامی اطلاعات مربوطه را در آن وارد کند.
اسناد لازم برای اظهار کالا جهت واردات قطعی
اسناد لازم برای اظهار کالا جهت واردات قطعی، باید توسط مالک کالا و یا نماینده وی تهیه شود عباتند از:
- اظهارنامه واردات قطعی (پیش‌نویس و ثبت در سیستم EPL گمرک)
- کپی کارت بازرگانی معتبر (مرتبه اول اصل کارت جهت کدینگ)
- قبض انبار، هنگامی که کالا به انباردار گمرک تحویل داده می‌شود، برای صاحب کالا به عنوان رسید محموله صادر خواهد شد.
- بارنامه
- ترخیصیه
- گواهی مبدأ
- فاکتور یا سیاهه خرید
- اعلامیه تأمین ارز یا نامه برات (در صورتی که روش پرداخت اعتبار اسنادی یا برات باشد)
- پروفورما (پیش فاکتور)
- مجوز ثبت سفارش
- لیست عدلبندی
- بیمه نامه گمرکی
- پروانه بهره‌برداری (حسب مورد برای شرکت های تولیدی)
- کاتالوگ و بروشور (حسب مورد)
- مجوزهای قانونی جهت ترخیص کالا از قبیل گواهی بهداشت، استاندارد، انرژی اتمی، قرنطینه نباتی و سایر (حسب مورد)
- وکالتنامه رسمی، کارت حق العمل‌کاری (حسب مورد)
- پروانه صادراتی (در صورتی که واردات در مقابل صادرات انجام شود)
در سامانه EPL امکان پرینت پیش اظهار وجود دارد، بنابراین اگر کاربران به ورود اطلاعات به صورت مستقیم و آنلاین عادت نداشته باشند، می‌توانند در ابتدا شکل کلی این اظهارنامه را پرینت گرفته و تمامی قسمت‌های مربوطه را پر کنند سپس به ورود اطلاعات به سیستم بر اساس آنچه که از قبل پر کرده‌اند، بپردازند.
مالک کالا می‌تواند اظهارنامه گمرکی را شخصا یا از طریق نماینده قانونی خود تنظیم کند. لازم به ذکر است بعضی از اسناد ذکر شده در بالا مثل مجوزهای موضوع شماره 14 و 15، بعد از اظهار و در جریان ترخیص از سازمان مربوطه اخذ می‌شوند، که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد. در هر صورت اظهارکننده اسناد را کنترل نهایی نموده و فرم پیش‌نویس اظهارنامه را با استفاده از آنها تکمیل می‌نماید.
مبلغی که توسط صاحب کالا به عنوان حقوق ورودی باید پرداخت گردد، یکی از اطلاعات بسیار مهم و اساسی موجود در اظهارنامه است که در مرحله تکمیل اظهارنامه محاسبه می‌شود. همچنین باید بدانید، تکمیل فرم اظهارنامه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و چنانچه در تکمیل آن اشتباهی رخ دهد منجر به آسیب‌های مالی و غیرمالی سنگین خواهد شد. بنابراین در صورت بروز هرگونه خطا یا اشکال همواره می‌توانید با پشتیبانی این سامانه تماس بگیرید.
بررسی و تایید اظهارنامه
در پایان این مرحله در صورتی که درسیستم الکترونیکی گمرک تمامی قسمت‌ها را به درستی پر کرده باشید و هیچ مشکلی وجود نداشته باشد، نرم‌افزار به شما یک شماره سریال و یک شماره عطف خواهد داد. شما هم اکنون می‌توانید از این اطلاعات پرینت گرفته و برای انجام مراحل بعدی نزد خود نگه دارید.
مرحله دوم) دریافت کوتاژ در دایره احراز هویت و تعیین مسیر
دومین مرحله از فرایند ترخیص کالا، به احراز هویت و اظهارکالا اختصاص دارد. دایره احراز هویت دایره فنی گمرک است که در ابتدا اسناد دریافتی را بررسی کرده و در صورت تایید آنها، شماره ثبت یا همان کوتاژ را درج می‌نماید. می‌توان گفت کوتاژ به معنای ثبت اظهارنامه واردات یا صادرات کالا در گمرک است. به هر اظهارنامه ثبت شده، یک شماره اختصاصی دارد که به این شماره کوتاژ گفته می‌شود. بعد از دریافت شماره کوتاژ، اظهارنامه لاک و مهر می‌شود.
در گمرک به دلیل کمبود نیرو و صرفه‌جویی در وقت و همچنین مشکلاتی که ممکن است با انجام تمامی مراحل کنترلی ایجاد شود، با استفاده از سیستم مدیریت ریسک از سه مسیر سبز، زرد و قرمز برای ترخیص کالا استفاده می‌شود. تعیین مسیر از طریق سیستم کامپیوتری و با توجه به عواملی همچون درصد مأخذ حقوق ورودی، نوع کالا، اعتبار صاحب کالا و اظهارکننده و کشور سازنده است و یا حتی این مسیر می‌تواند کاملا تصادفی یا شانسی انتخاب شود.
انواع مسیرهای گمرکی
- مسیر سبز: اخذ مجوزهای لازم و یا مستقیما ارجاع به صندوق
- مسیر زرد: بررسی اسناد توسط کارشناس سرویس گمرک ، بخش دایره ارزش و سپس ارجاع به صندوق
- مسیر قرمز: ارزیابی و کتترل کالا به صورت فیزیکی ، اخذ مجوزهای لازم ، بخش دایره ارزش، بررسی اسناد توسط کارشناس سرویس گمرک و سپس ارجاع به صندوق
مرحله سوم) کنترل و ارزیابی کالا
همانطور که گفته شد در ادامه فرآیند ترخیص کالا با توجه به مسیر تعیین شده برای محموله، کنترل و ارزیابی کالا صورت می‌گیرد. در واقع اگر در دو مسیر قرمز و یا زرد قرار بگیرید، محموله شما نیاز به کنترل دارد. به این ترتیب، بسته کالا باز و توسط ارزیاب گمرک بررسی و با اسناد مطابقت داده می‌شود و یا فقط نیاز به بررسی اسناد توسط رئیس سرویس گمرک مربوطه می‌باشد. بعد از اینکه این مرحله با موفقیت به اتمام رسید و محموله از نظر ارزش و کلیت و تعداد مشکلی نداشت، در بخش دایره ارزش، ارزش اظهاری، سوابق گمرکی و دیگر روش‌های تعیین ارزش مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مرحله چهارم) اخذ مجوزهای لازم
چهارمین مرحله از مراحل ترخیص کالا اخذ مجوز های لازم است، در این مرحله مجوزهای لازم که توسط سیستم و کارشناس با توجه به کالا تعیین گردیده است باید تکمیل شود. استاندارد، بهداشت، قرنطینه،مجوز تجهیزات مخابراتی و را دیویی، تجهیزات پزشکی، جهاد، انرژی اتمی، وزارت راه، مالیات و … از جمله مجوزهای لازم در این بخش می باشند.
مرحله پنجم) بررسی تعرفه و تطبیق کالا توسط کارشناس (مجازی)
در مرحله پنجم کارشناس سرویس به بررسی تعرفه و تطبیق کالا با اسناد می پردازد. همچنین کارشناس سرویس به اسناد و الزامات ورود (مجوزهای مورد نیاز و ارزش) که در مطالب قبلی نیز به آن اشاره شد نظارت می‌کند. رئیس سرویس نیز به بررسی امضاها و روند نهایی پرونده می پردازد و تایید نهایی توسط او صادر می گردد.
مرحله ششم) پرداخت به صندوق و صدور سند ترخیص
مرحله ششم از مراحل ترخیص کالا این است که پس از اینکه مبلغ پرداختی از سوی گمرک مشخص گردید، صاحب کالا هزینه را به صورت فیش نقدی به حساب گمرک واریز می کند. سپس فیش پرداخت را گرفته و پروانه سبز گمرکی برای وی صادر می شود. پروانه سبز سندی است که درگمرک صادر می شود و به معنای آن است که عملیات ارزیابی به پایان رسیده است و صاحب کالا با گمرک تسویه کرده و می تواند مقدمات خروج کالای خود را از گمرک فراهم نماید.
مرحله هفتم) انبارداری و اجازه بارگیری
پس از پایان تشریفات کار در سرویس ارزیابی در هر سه مسیر ذکر شده پروانه های مهر شده و صدور سند ترخیص، هنگامی که تسویه های لازم با شرکت حمل و نقل صورت گرفت با توجه به دریافت قبض انبار و سایر مدارک لازم ، گمرک مجوز بارگیری را صادر می کند و مبلغی به عنوان مبلغ انبارداری توسط مسئول نگهداری کالا از صاحب کالا دریافت می شود.
مبلغ انبارداری در گمرکات مختلف، متفاوت محاسبه می گردد و هزینه‌های مربوط به تخلیه، بارگیری، بیمه، مدت زمان رسوب کالا در انبار و غیره را شامل می شود که این موارد نیز با توجه به حجم، نوع و ارزش کالا محاسبه می گردد.